AaaaaaPiecologa z papierami chętnie od zaraz

Analiza składniowa zdania, czyli jego rozbiór logiczny, to taka zabawa, której zasady dzieci poznają w pierwszej klasie gimnazjum. Zaznaczmy, że jest to ten trudny wiek, kiedy słodkie dzieciaczki z podstawówki w Nidzie przeistaczają się z ofiar w rozjuszone gimnazjalne bestie (też w Nidzie). Czy to przez trudności w połapaniu się w arkanach rozbioru zdań (te wszystkie orzeczenia, przydawki i dopełnienia), czy też z przyrodzonej skłonność do agresji, nie wiadomo. Wiadomo za to, że niektórzy gimnazjaliści, już po przebrnięciu przez samą tylko analizę składniową, zaczynają się podczas myślenia jąkać, co z kolei niektórym spośród nich pozostaje na całe życie. Aż strach pomyśleć, co działoby się w gimnazjum, gdyby do programu nauczania wprowadzono coś więcej?

Coś więcej jest wyżej, a na studiach, to już same wyżyny. Kto pamięta, że w pierwszej wersji Naczelna są antropologiem i panią od polskiego (na obu magisterka), ten może mieć pewność, że Naczelna posiadła całą syntaktykę i semantykę w stopniu zadowalającym, a pragmatykę wciąż ćwiczy na czytelnikach. Przyjrzyjmy się, jak to robi, ale na tym elementarnym poziomie. Rozbierzmy coś logicznie na poziomie gimnazjalnej bestii.       

Skandal w kotłowni na Szkolnej - cofnięta gwarancja na kotły! – donoszą Naczelna, a nas już na samym tym wstępie aż przytyka sensacyjność materiału. Pierwszy i najważniejszy akapit (Naczelna dali go na czerwono) leci tak:

        Jakiś czas temu burmistrz Opalach zgodził się na wybudowanie przez firmę Rencraft sp. z o.o. nowej kotłowni na biomasę przy ulicy Szkolnej. Obiekt miał być supernowoczesny, ale już od wbicia pierwszej łopaty wywołał protesty mieszkańców. Jak się okazuje, mieszkańcy mieli rację, a to, co dzieje się przy ulicy Szkolnej byłoby nieprawdopodobne, gdyby nie było prawdziwe.   

Rozbieramy:

- kto? – burmistrz Opalach,

- co zrobił? – zgodził się,

- kiedy? – jakiś czas temu,

- na co? – na wybudowanie,

- przez kogo? – przez firmę Rencraft sp. z o.o.,

- czego? – kotłowni,

- jakiej? – nowej,

- na co? – na biomasę, 

- gdzie? – przy ulicy Szkolnej.

        Prawda, że proste? Zdanie, choć niekrótkie, do trudnych wcale nie należy. Można nawet rzec, że jest proste. Żadnych w nim lirycznych niejasności i Naczelna kroczek po kroczku prowadzą czytelnika za rączkę. Co to jednak byłaby za sensacja i co to by byli za Naczelna, gdyby cały tekst miał się składać tylko z takich zdań?! Dlatego dalszy ciąg prześledźmy już bez analizy, za to z należnymi Naczelnej czcią i uwagą:

Obiekt miał być supernowoczesny, ale już od wbicia pierwszej łopaty wywołał protesty mieszkańców.

Takie zdanie to tzw. zdanie współrzędnie złożone (uwaga!) przeciwstawne. Składa się ono z dwóch zdań, które mogą istnieć obok siebie tzn:

1. Obiekt miał być supernowoczesny.

2. Od wbicia pierwszej łopaty wywołał protesty mieszkańców.

Naczelna wolą jednak uzyskać wstrząsający efekt dramatyczny i poprzez dodanie spójnika ale przeciwstawia sobie oba zdania. Dzięki temu przeżywamy wstrząs typu:

- O Matko! To on jest, czy nie jest, skoro miał być?!

- O Matko! To on nie jest supernowoczesny?!

Napięciowe wibracje czytelnicze przechodzą w traumę po połapaniu się, że jest to właśnie zdanie współrzędnie złożone przeciwstawne. Gdyby Naczelna napisali coś prostszego i mniej frazeologicznie wytwornego, np.:

- Obiekt miał być supernowoczesny, ale to nie żaden obiekt, tylko chałupa wujka Mundka. (o obiekcie), lub

- Obiekt miał być supernowoczesny, ale to przecież badziewie i dziadostwo, jak chałupa wujka Mundka. (o supernowoczesności), lub na koniec

- Obiekt miał być supernowoczesny, ale go nie ma, jak i porządnej chałupy wujka Mundka. (o byciu w ogóle). 

Niestety, Naczelna wybrała intelektualną drogę przez mękę i urodziła zdanie ze znacznie podniesioną poprzeczką logiki:

Obiekt miał być supernowoczesny, ale już od wbicia pierwszej łopaty wywołał protesty mieszkańców.

      Gdzie tu przeciwstawność? – dociekać będą uprzejmiejsi, a ci bardziej szorstcy wobec Naczelnej zapytają wprost – co ma piernik do wiatraka? No właśnie. A przecież jest jeszcze zdanie trzecie („Jak się okazuje, mieszkańcy mieli rację, a to, co dzieje się przy ulicy Szkolnej byłoby nieprawdopodobne, gdyby nie było prawdziwe.”), gdzie nie tylko język polski i logika, ale nawet zwykły chłopski rozum dostaje suchego kaszlu i zadyszki. Dopiero w całości akapit nabiera rumieńców i nie ma siły - przy jego narodzinach musiała słyszeć chóry niebieskie. Rozum wprawdzie szlak trafił, ale ważna jest przecież prawda literacka. Wystarczy tylko całość przełożyć z polskiego na nasze i przeczytać od tyłu, a wtedy samo się wykłada, o co pani od polskiego chodzi:

- co się okazuje? – że mieszkańcy mieli rację,

- w czym mieli rację? – w protestowaniu,

- a od kiedy? – a od początku,

- a czemu? – aaa…, bo obiekt jest/nie jest supernowoczesny?,

(po przebrnięciu, że ten cały obiekt to kotłownia, na biomasę i przy ul. Szkolnej)

- jak to? to kto to postawił?! – jak to kto?! – Rencraft!

- jak to? to kto im pozwolił?! – jak to kto?! – ……………!!!

      Co i jak jest (a jak być powinno) pomiędzy dwoma firmami, to zupełnie drugorzędna sprawa i można przypuszczać, że Naczelna mają do biomasy, kotłowni i samych pieców stosunek dość chłodny. Gorąco ją łapie i łapy ma gorące dopiero, gdy pada hasło „gmina”. Wtedy jest to zupełnie inny rodzaj gminnego ciepłownictwa i ten akurat piec, w którym Naczelna sama jest palaczem. Niepodzielnie, z uprawnieniami, czy bez uprawnień, ale na pewno przez cały rok dba o sezon grzewczy. Trzeba jej oddać sprawiedliwość i przyznać, że ten jeden czerwony (niczym rozgrzany piec) akapit, bez wszystkich tych zdjęć złomu, maili, załączników wyjaśnień dyrektora Eurobiomassu, byłby nieprawdopodobny, gdyby nie był prawdziwy.   

      Kto nie wierzy, albo kogo znudziła rozwlekłość wywodu, niech przeczyta sobie co innego. Pierwsze zdanie krótkiego tekściku „Kto pali w szkolnych piecach?” leci tak: 

„Jak już wiadomo, piece w szkole Nr 2 są podobno wygaszone.”

Komu o tym wiadomo, Naczelna nie podają. Znaczy się, że wiadomo ot tak, w ogóle, powszechnie i wszystkim, czy może wiadomo Naczelnej? Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego, który Naczelna (jako dyplomowana pani od polskiego) z pewnością zaposiadła z autografem, „wiadomo” to tyle, co „jest rzeczą znaną”, „jest oczywiste, jasne, zrozumiałe”.

Z kolei „podobno” dla Doroszewskiego (Naczelna z pewnością ma dwa słowniki!) to tyle, co „jak się zdaje, jak słychać, jak mówią; pono, ponoć”.

Co więc wiadomo? – Wiadomo, że podobno!

      Jeżeli Obserwator, źródło rzetelnej i skrupulatnie weryfikowanej informacji, donosi, że wiadomo, że podobno, to ma to taką samą wagę i znaczenie dla całości prezentowanej prawdy o gminie, jak jego przesławne dwie tony węgla na zimę.

- Jak powszechnie wiadomo, Naczelna mają dom z piecem, w którym podobno palą.

- Jest rzeczą znaną, że dom ma 160m², a Naczelna szuflują, jak słychać, od listopada do kwietnia/maja.

- To oczywiste, jasne i zrozumiałe, że Naczelna ładują w centralne węgiel i te dwie tony ponoć starczą Jej na pół roku.

      Wszystko to jest święta prawda i niedowiarków Naczelna zapraszają do przybycia i podziwiania, jak w połowie lutego z dwóch ton została ponad połowa. Ten numer z chlebem i rybami znad Jeziora Galilejskiego, to przy węglowym cudzie znad Jeziora Duś zaledwie jarmarczna sztuczka!

Jeśli uwzględnić trzy rzeczy; jak Obserwator umie rozmnożyć swój węgiel i jak potrafi palić w swoim piecu, jak Obserwator podgrzewał przed referendum sprawę ciepła, oraz jak teraz troszczy się o ciepłownię i szkolnych palaczy, to wniosek nasuwa się sam. Czyżby to o ten etat Naczelnej chodziło?